Kolejne warsztaty „Poznaj Naszą Pracownię”

W dniu 14 maja 2025 roku w Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich - Państwowym Instytucie Badawczym w Poznaniu odbyły się kolejne wizyty studyjne pn. „Poznaj Naszą Pracownię”. Wydarzenie to jest częścią projektu „Pracownia Innowacji IWNiRZ-PIB”, który ma na celu popularyzację osiągnięć naukowych oraz wspieranie innowacyjności. W wydarzeniu brali udział uczniowie Liceum Ogólnokształcącego Św. Marii Magdaleny z Poznania z klas o profilu biologiczno-chemicznym.

Spotkanie tym razem odbyło się w siedzibie Instytutu w Plewiskach. Uczniowie odwiedzili laboratoria badawcze Zakładu Hodowli i Botaniki Roślin Użytkowych, Zakładu Farmakologii i Fitochemii oraz Ogród Roślin Leczniczych IWNiRZ-PIB, gdzie zapoznali się z wybranymi aspektami działalności badawczej Instytutu, w tym w szczególności najnowszymi technikami w zakresie hodowli roślin włóknistych i zielarskich oraz ich przetwórstwa.

Uczestnicy warsztatów mieli okazję zapoznać się z kolekcją roślin szklarniowych oraz przykładami gatunków roślin leczniczych pochodzących z ciepłych stref klimatycznych. Zobaczyli odmiany roślin zielarskich wyhodowane w IWNiRZ-PIB. Poznali zasady produkcji rozsady i wysadzili do doniczek rośliny różnych odmian, które będą mogli uprawiać w domu lub w szkole.

W pracowni farmakognostycznej uczniowie zapoznali się z przygotowaniem podstawowych preparatów galenowych: naparów, odwarów oraz maceratów. Zapoznali się z metodą destylacji olejków eterycznych z następujących gatunków: mięta pieprzowa, szałwia lekarska, rumianek pospolity. Zobaczyli tłoczenie oleju z nasion czarnuszki oraz samodzielnie wykonali maść majerankową.

Uczniowie poznali przykłady chronionych i rzadkich gatunków roślin zielarskich znajdujących się w kolekcji banku genów. Świeże surowce zielarskie wykorzystali do tworzenia odcisków wzoru roślin na tkaninie techniką druku botanicznego (ecoprinting). Przygotowali mieszanki ziołowe z wysuszonych surowców zielarskich według wybranej receptury, aby sporządzić i degustować napary. Poznali również przykłady zastosowania olejków eterycznych i samodzielnie wykonali saszetki zapachowe do aromaterapii.

Podczas warsztatów w zakładzie Farmakologii i Fitochemii zatytułowanych „Światło i zioła – jak spektroskopia UV-Vis pomaga odkrywać właściwości roślin leczniczych” prowadzonych przez Oskara Zimak-Krótkopad uczniowie poznali zasadę działania spektrofotometru UV-Vis i jego zastosowanie w analizie roślin. W części praktycznej badali napar z tajlandzkiej herbaty blue butterfly, bogaty w antocyjany. Wykonali reakcję z chlorkiem żelaza (III), obserwując powstanie bordowego kompleksu a także sprawdzili, jak antocyjany reagują na zmianę warunków pH. Następnie spektrofotometrycznie oznaczyli zawartość flawonoidów. Omówiono również podstawy chromatografii cienkowarstwowej (TLC), a na koniec zaprezentowano zasadę działania AAS (Absorpcyjna Spektrometria Atomowa) i jej zastosowanie w analizie składu pierwiastkowego próbki.

W Ogrodzie Roślin Leczniczych IWNiRZ-PIB w Plewiskach uczniowie mieli okazję zapoznać się z wielkim bogactwem i zróżnicowaniem dzikich oraz uprawianych w Polsce roślin zielarskich: leczniczych, przyprawowych, jadalnych, miododajnych, barwierskich, włóknistych i ozdobnych. Prezentowane były zarówno gatunki stosowane w tradycyjnej medycynie ludowej, jak i obecne we współczesnej fitoterapii, rodzime i obce; także te, które zyskują na znaczeniu i popularności w ostatnich latach. W trakcie terenowych warsztatów omówiono i zilustrowano na konkretnych przykładach podstawowe zagadnienia z zakresu etnobotaniki, systematyki, biologii, uprawy i stosowania roślin zielarskich.